5. Murad

Osmanlı padişahlarının 33. südür. Abdülmecit’in büyük oğludur. Annesi Şevkefza Valide Sultan’ dır. İstanbul’da Eski Çırağan Sarayı’nda doğdu. İyi bir öğrenim gördü, amcası Abdülâziz’in tahta çıkması üzerine veliaht oldu.

V. Murat Amcası ile birlikte Avrupa’ya gitti. Dışta olduğu gibi içte de amcasını zaman zaman çok rahatsız eden karışık siyasi münasebetler kurdu. Mithat Paşa, Ziya ve Namık Kemal beyler gibi yakın dostları tarafından iyiden iyiye kışkırtıldı.

V. Murat Niçin Çıldırdı

Amcası Abdülaziz’in tahttan indirileceği kendisine haber verilmişti. Yalnız, saltanat darbesinin kararlaştırılan günden bir gün önce yapılması, Şehzade Murat’ı çok korkuttu; teşebbüsü amcasının haber aldığını sandı, aklını kaçırdı. Meşrutiyetçilerin bütün ümitleri mahvolmuştu. 30 mayıs 1876′da tahta çıkan V. Murat, tedavisinin uzun süreceği anlaşıldığından 3 ay, 2 gün sonra 31 ağustos 1876′da tahttan indirildi. Yerine kardeşi II. Abdülhamit tahta geçti.

Bundan sonra V. Murat, ailesi ile birlikte, kendisine ayrılan Çırağan Sarayı’nda yaşadı. Ali Suavi ile Aziz Bey’in onu buradan kaçırıp yeniden tahta geçirmek teşebbüsleri üzerine Abdülhamit onun üzerindeki baskısını son hadde çıkardı. V. Murat 1904′te 64 yaşına yakın, Çırağan’da öldü. Yeni Cami’ye gömüldü.

DAHA FAZLA BİLGİ

5. Murat, 21 Eylül 1840 tarihinde doğmuş olan 112. İslam halifesi ve 33. Osmanlı padişahıdır. Annesi Şevkefza Kadın Efendi, babası ise Sultan Abdülmecit'tir. Yeğeni olan Sultan Abdülaziz'in tahtan indirilmesiyle, 30 Mayıs 1876 tarihinde 93 gün sürecek saltanatı başlamış oldu. Akli melekeleri yerinde olmadığı öne sürülerek 31 Ağustos 1876 tarihinde padişahlıktan indirilmiştir. Osmanlı tarihinin en az saltanat süresi olan padişah olarak bilinmektedir. Sultan Abdülmecit'in ilk oğlu olması nedeniyle, eğitimine ve öğretimine itina gösterilen 5. Murat, veliaht olarak görülüyordu. Alimlerden fen alanında ve Doğu kültürü ile ilgili dersler alarak yetişti. Fransızca eğitimi ve piyano dersleri aldı. Musiki alanında çok sayıda beste yaptı. Tahta çıkmadan önce babasıyla yaptığı Avrupa seyahatinde, Galler Prensi ile yakın ilişkiler kurmuştur. Veliahtlık döneminde Kurbağalıdere Köşkünde rahat bir yaşam sürdü.

5. Murat saltanatı ve ölümü

Beyazıt'ta bulunan Seraskerlik binasında yapılan biat töreninden sonra, Dolmabahçe Sarayında ki törenle başlayan saltanatında yaşanan olaylardan ötürü aklını kaçıran 5. Murat, uzun bir tedavi sürecinden geçeceğinden, 31 Ağustos 1876 tarihinde tahttan indirildi. Tahta kardeşi 2. Abdülhamid geçirildi. Daha sonra yeniden tahta geçirilmek istense de, 2. Abdülhamid'in baskıları nedeniyle sonuçsuz kalındı. Ailesi ile birlikte zorunlu bir yaşama mecbur kılınan 5. Murat'ın akıl sağlığı da düzeldi. Ali Suavi Vakası sonrasında Çırağan Sarayı'nın harem bölümüne gönderildi. Akıl sağlığı düzeldiği yönündeki söylentilerden sonra, hakkında daha sıkı tedbirler alınmaya başlandı. Dışarıyla tüm bağlantısı kesilerek, Çırağan'da ailesi ve mahiyetiyle bir yaşam sürdü. Etrafındakilerle birlikte ''Çırağanlılar'' olarak anılmaya başlandı. Bu esnada müzikle ilgilenerek, besteler yaptı. 28 yıl süre boyunca ailesinde kayıplar ve yeni doğanlar oldu. 5. Murat şeker hastalığı ve kanlı basur rahatsızlıklarından dolayı 29 Ağustos 1904 tarihinde Çırağan Sarayında vefat etti. Topkapı Sarayına nakledilen cenazesi Hırka-i Saadet Dairesinde yıkanarak, Sirkeci'ye cenaze namazı için getirildi. Alınan önlemlere rağmen halkın taşkınlıkları önlenemedi. Cenazesi Yeni Camiye Turhan Valide Sultan Türbesinde inşa edilmiş olan Cedid Havatin Türbesi'ne defnedildi.