Orhan Gazi
Orhan Bey Osmanlı padişahlarının ikincisidir.Orhan Bey'in Saltanatı: 1326-1360
Orhan Bey'in Babası: Osman Bey Annesi: Malhun Hatundur.
Orhan Beyin doğum tarihi 1281 Vefatı ise 1360'dır
Orhan Bey Sultan Osman Gazinin oğlu olup, dedesi Ertuğrul Gazinin vefat ettiği 1281 senesinde Söğütte doğdu. Küçük yaştan itibaren tam bir disiplin ve intizam ile istikbalin beyi olacak şekilde yetiştirildi. Şeyh Edebali ve Dursun Fakih gibi alimlerden ilim öğrenip, feyz aldı. Gençliğinden itibaren Bizans tekfurlarıyla olan gazalara katıldı. Kumandanlık ve devlet idaresi konularında bilgi ve tecrübe kazandı. Babasının yaşlılığı dolayısıyla 1324ten itibaren devlet idaresinin başına geçti. Osman Gazi, onu Bursanın fethiyle görevlendirdi.
Orhan Beyin 1326da Bursayı fethi sırasında Osman Gazi vefat etti. Babasının naşını Bursada Gümüşlü Kümbete naklettikten sonra Osmanlı Devletinin ikinci sultanı olarak tahta geçti ve devlet merkezini Yenişehirden Bursaya nakletti.
Orhan Bey Bundan sonra fetih ve gaza hareketlerine hız veren Orhan Gazi, 1329da Bizans kuvvetlerini Pelakanonda ağır bir yenilgiye uğrattıktan sonra 1330da İzniki aldı. Devletin geçici merkezi haline getirilen İznik şehri imar edilerek, İslamî eserlerle süslendi. Orhan Gazi, İznikin en büyük kilisesini camiye çevirerek burada Cuma namazı kıldı.
Fetih hareketlerine devam eden Orhan Gazi, 1331de Taraklı, Mudurnu ve Göynük kasabalarını, 1333de Gemlik, 1336da Kirmastı, Mihaliç ve Ulubat kasabalarını zaptetti. 1337de İzmitin fethi ile Kocaeli yarımadasının tamamı Osmanlıların eline geçti.
1353te Bizanstaki iç karışıklıklardan faydalanan Orhan Gazi, Geliboluda Çimbe kalesine sahip oldu. Bu, Osmanlıların Rumeliye geçerek bölgeyi tanımaları ve gelecekteki fetihleri bakımından önemli rol oynadı. Nitekim oğlu Süleyman Paşayı Rumelideki kuvvetlerin başına tayin eden Orhan Gazi, Bolayırdan Tekirdağa kadar olan bölgeyi fethettirdi.
Diğer taraftan Anadoluda da birliği sağlama çalışmalarına hız veren Orhan Gazi; Karesioğullarından 1345te Balıkesiri, 1350de ise Bergama ve Edremiti, Eretna beyliğinden de 1354te Ankarayı aldı.
Orhan Gazi, büyük oğlu Süleyman Paşanın 1359da bir av sırasında attan düşerek vefat etmesi üzerine üzüntüsünden hastalandı ve 1360 yılında vefat etti. Bursadaki Gümüşlü Kümbete defnedildi. Yerine oğlu I. Murat geçti.
Şahsiyeti nesillere örnek mahiyette olan Orhan Gazi, halim-selim olup, son derece merhametliydi. Kolay kızmaz, kızınca da belli etmezdi. Askerlerini ve tebeasını kendisinden fazla korurdu. Çok adildi. "Adaletin en kötüsü geç tecelli edenidir. Sonunda hüküm isabetli olsa geciken adalet zulümdür." buyururdu. Orhan Gazinin İslam ahlakına hayran olup, adaletine gıpta eden hıristiyanlar kendi soyundan ve dininden hanedanların yerine, Osmanlı idaresini tercih ederlerdi.
Orhan Gazi devrinde fethedilen beldeler ilmî, mimarî ve sosyal tesislerle süslendi. İznik fethedilince, manastırını medreseye çevirterek ilk Osmanlı medresesini kurdu. Yine İznikte yaptırdığı imaretin açılışında kendi eliyle fakirlere ve gazilere aş dağıttı. Ahalisinden müslim ve gayr-i müslim hiç kimsenin aç kalmamasına gayret etti.
Orhan Bey Cihattan vazgeçmez ve emri altındakileri devamlı Allahü tealanın dinini yaymaya teşvik ederdi. Oğlu Murat Gaziye "Oğul! Cennet mekan babam Osman Gazi Han bir avuç toprağı beylik yaptı. Biz Allahın izniyle beyliği sultanlığa çevirdik. Sen daha da büyüğünü yapacaksın! Osmanlıya iki kıta üzerine hükmetmek yetmez. Zira İla-yı kelimetullah (Allahü tealanın ismi şerifini yüceltmek, İslamiyeti yaymak) azmi iki kıtaya sığmayacak yüce bir azimdir." diyerek son vasiyetini yapmıştır.
Yaptığı Faaliyetler
1)- Bursa alındı(1326)
2)- Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329) yapıldı.
3)- İznik ve Kocaeli fethedildi.
4)- Karesioğulları Beyliği Osmanlılara katıldı.
5)- Rumeli'ye geçildi
1)- Bursa'nın fethi: Osman Gazi döneminde başlayan kuşatma, tekfurun şehri teslimiyle son buldu.(1326)
2)- Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329):
Sebep: Osmanlıların Kocaeli Yarımadasındaki fetihleri ve İznik'i kuşatmaları
Savaş: Bizans imparatoru III.Andreanikos ile Osmanlı hükümdarı Orhan Bey arasında yapıldı (1329)
Sonuçları ve Önemi: Savaş Osmanlıların zaferiyle sonuçlandı. O güne kadar dikkat çekmeyen Osmanlılar ön plana çıktı.
3)- İznik ve Kocaeli'nin Fethi: Maltepe savaşından sonra İznik fethedildi, Kocaeli yarımadasının fethi büyük ölçüde tamamlandı.
4)- Karesioğulları Beyliğinin Alınması: Karesi Bey'in ölümüyle, oğulları arasındaki taht kavgasından yararlanan Orhan Bey bu beyliği Osmanlı sınırlarına kattı.
Önemi:
1)- Osmanlılar karesi topraklarına sahip olarak, Marmara kıyılarına ve Çanakkale boğazına ulaştılar.
2)- Osmanlılar Karesi Donanmasına sahip oldular.
3)- Hacı İlbey, Evrenus Bey, Ece Halil gibi değerli Karesi komutanları Osmanlı hizmetine girdiler.
4)- Osmanlılar Rumeli'ye geçmeyi düşünmeye başladılar.
5)- Rumeli'ye Geçiş:
Rumeli'ye Geçişi Kolaylaştıran Sebepler:
1)- Osmanlıların Karesi topraklarına ve Donanmasına sahip olması.
2)- Osmanlıların Hırıstiyanlara ait topraklara sahip olma ideali (Gaza).
3)- Türkmenlere Yurt bulma ihtiyacı.
4)- Bizans'ın Balkan milletlerine karşı Orhan Beyden yardım istemesi.
OLAY:
Bizans İmparatoru Kantakuzen Edirne'yi kuşatan Sırp ve Bulgarlara karşı Orhan Bey'den yardım istedi. Orhan Bey bunun üzerine oğlu Süleyman Paşa'yı yardıma gönderdi. Edirne'yi kuşatan Sırp ve Bulgarları yenen Süleyman Paşa'nın yardımlarına karşılık Bizans Gelibolu Yarımadası'ndaki ÇİMPE kalesini Osmanlılara verdi.(1353)
NOT: Çimpe kalesi Osmanlıların Balkanlardaki fetihleri için önemli bir süs olmuştur.
ORHAN BEY DÖNEMİNDE RUMELİ'DEKİ FETİHLER:
Orhan bey'in oğlu Süleyman Paşa Gelibolu'yu ele geçirerek Keşan, Malkara, Tekirdağ, Çorlu ve Lüleburgaz'ı fethetmiştir.
ORHAN BEY DEVRİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:
1)- Geçici divan teşkilatı kuruldu.
2)- YAYA ve MÜSELLEM adıyla ilk düzenli ordular oluşturuldu.
3)- İznik'de ilk Osmanlı Medresesi kuruldu.